Hoạt chất Betulin – Ức chế sự phát triển của khối u
Trong khi các nhà khoa học thế giới đang nghiên cứu tạo ra thuốc trị ung thư, các bệnh về gan, da, và tiết niệu… từ hoạt chất betulin thì tại Việt Nam thông tin về Betulin còn khá ít. Vậy Betulin là gì? Nó có tác dụng thần thánh ra sao?
Betulin là gì?
Betulin và dẫn xuất (Ảnh internet)
Betulin là một triterpene pentacyclic tự nhiên được nhà khoa học người Đức gốc Nga phát hiện vào năm 1788. Betulin được tìm thấy nhiều trong vỏ cây bạch dương và một số loại cây khác như cây hoàn ngọc…
Ngày nay, Betulin được ứng dụng nhiều trong các ngành công nghiệp trực tiếp tác động đến sức khỏe con người như dược phẩm, mỹ phẩm và thực phẩm.
Những ứng dụng này chủ yếu nằm ở tính chất dược lý của Betulin và các dẫn xuất của nó như:
1. Ức chế sự phát triển của khối u:
Betulin được coi là một hợp chất quý hiếm có khả năng ức chế nhiều loại khối u trong cơ thể như bệnh bạch cầu, ung thư biểu mô tuyến tiền liệt… trong khi các tế bào bình thường không bị ảnh hưởng.
Các nhà khoa học Nga còn nhận thấy Bentulinic còn có thể ức chế hoạt động biến đổi gen, nhiễm sắc thể trong cơ thể người. Tác dụng này của Betulin là do khả năng ức chế hoạt động biến đổi gene, nhiễm sắc thể sản xuất interferons – hoạt chất điều chỉnh DNA có sự cố, giúp ổn định quá trình trao đổi chất tế bào.
2. Tác dụng chống dị ứng:
Có rất nhiều nghiên cứu về chống oxy hóa, chống viêm, bảo vệ tế bào gan và kháng khuẩn được tiến hành trên cả động vật và người.
LP Kavolanko và cộng sự đã tiến hành nghiên cứu khả năng chống dị ứng cũng như hoạt động chống viêm của hoặt chết betulin từ vỏ cây bạch dương so với các thuốc tham chiếu Suprastin và Claritin. Kết quả khả năng chống dị ứng, kháng viêm của betulin khá mạnh, mở ra hy vọng có thể tạo ra một loại thuốc chống dị ứng – kháng viêm từ tự nhiên trong tương lai.
3. Tác dụng chống đông máu:
Ngay từ năm 1955, một số biến đổi bán tổng hợp của betulin đã được nghiên cứu làm chất chống đông cho ấu trùng của bọ khoai tây Colorado (Leptinotarsa decemlineata). Kết quả cho thấy, sửa đổi gốc oxy hóa của chuỗi betulin diacetate có thể tạo ra các sản phẩm có ý nghĩa chống đông máu.
4. Tác dụng chống virus:
Các nhà khoa học Mỹ tại đại học Minnnesota và các nhà nghiên cứu Nga thuộc trường đại học Irkutsk đã phát hiện ra betulin có thể ức chế hoạt động của virus HIV và gây độc với nhiều dòng tế bào ung thư khác nhau. Theo đó, để ngăn cản virus HIV xâm nhập vào tế bào T, betulin đã phong tỏa GP 41 – một loại protein cần thiết giúp cho virus HIV tấn công tế bào T.
5. Tác dụng bảo vệ gan
Một trong những ứng dụng phổ biến của betulin trong ngành công nghiệp dược phẩm là tạo ra các sản phẩm bảo vệ gan.
Các nhà nghiên cứu Trung Quốc và Canada, đã tiến hành nghiên cứu tác dụng bảo vệ gan của axit betulinic (một dạng biến đổi của betulin sau khi được uống vào cơ thể), cũng như cơ chế tiềm năng làm tăng khả năng của hợp chất này để ngăn ngừa tổn thương gan do rượu.
Thí nghiệm được tiến hành trên chuột. Chuột được cho uống axit betulinic liều (0,25, 0,5 và 1,0 mg / kg) mỗi ngày trong 14 ngày và gây tổn thương gan bằng cách cho ăn 50% rượu bằng đường uống với liều 10 ml / kg sau 1 giờ dùng betulinic lần cuối.
Kết quả:
+ Tiền xử lý betulinic làm giảm đáng kể nồng độ trong huyết thanh của alanine transaminase, aspartate transaminase, cholesterol toàn phần và triacylglyceride theo cách phụ thuộc vào liều ở chuột uống rượu.
+ Nồng độ glutathione trong gan, superoxide effutase, glutathione peroxidase và catalase tăng đáng kể, trong khi hàm lượng malondialdehyd và gan nhiễm mỡ trong gan đã giảm betulinic theo cách phụ thuộc liều sau chấn thương gan do rượu.
Những phát hiện này cho thấy cơ chế ảnh hưởng đến tác dụng bảo vệ gan của betulinic có thể là do khả năng chống oxy hóa tăng lên.
Không dừng ở đó, một số nghiên cứu khác được tiến hành trên cả động vật và người cũng đã chứng minh các triterpen tự nhiên như lupenol, betulin, axit ursolic, và axit oleanolic có thể giải độc cho gan do carbon tetrachloride, acetaminophen, ethanol và cadmium
Điều này lý giải vì sao trong điều trị bệnh gan, betulinic dược sử dụng như một loại thuốc cần có, với mục đích bảo vệ tế bào gan bình thường khỏi bị tổn thương bởi các tác nhân hóa học.
Các chuyên gia thường khuyên những bệnh nhân đang áp dụng liệu pháp hóa trị, xạ trị nên dùng thuốc hoặc các sản phẩm bảo vệ sức khỏe có chứa betulin. Bởi lẽ, ngoài tác dụng thải độc gan, bảo vệ tế bào gan, betulin còn có khả năng tăng cường hệ miễn dịch.
Thảo dược quý chứa Betulin ở Việt Nam
Cây Hoàn Ngọc được trồng ở Việt Nam (Ảnh Internet)
Hiểu được tầm quan trọng trong phòng và điều trị các bệnh lý phổ biến hiện nay như ung thư, bệnh lý gan… Các nhà khoa học Việt Nam cũng bắt tay vào nghiên cứu và tìm nguồn thảo dược tự nhiên chứa hàm lượng cao betuli . Kết quả cho thấy, trong rễ cây Hoàn Ngọc 7 năm tuổi chứa hàm lượng cao betulin cùng các hoạt chất quý khác như lupeol, axit betulic… có thể được dùng để chiết xuất làm thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe…
Hiện nay có nhiều sản phẩm chiết xuất từ cây hoàn ngọc có tác dụng giải độc gan, phòng chống ung thư… mọi người có thể lựa chọn sử dụng mỗi ngày. Tuy nhiên bạn cũng nên lưu ý lựa chọn sản phẩm uy tín để có hiệu quả tốt nhất.
DS. Nguyễn Nga
Thầy thuốc Việt Nam
Nguồn: Nội Khoa Việt Nam
